100 lat temu Polacy odnieśli wielkie zwycięstwo i tym samym ocalili uzyskaną niespełna 2 lata wcześniej niepodległość.
Historycy są zgodni – gdybyśmy nie odparli Armii Czerwonej, Europa stałaby otworem przed komunistyczną propagandą i sowiecką inwazją. Dlatego rocznica naszego zwycięstwa z 1920 roku nie jest tylko polskim świętem.
„…Współczesna historia cywilizacji zna mało wydarzeń posiadających znaczenie większe od bitwy pod Warszawą w roku 1920. Nie zna zaś ani jednego, które by było mniej docenione…’’ – pisał tuż po jej zakończeniu Edgar Vincent DʼAbernon, brytyjski dyplomata.

To on po latach sprawił, że Bitwę Warszawską uznano za jedną z 18 przełomowych w historii świata. „…Zadaniem pisarzy politycznych jest wytłumaczenie opinii publicznej, że w roku 1920 Europę zbawiła Polska’’ – apelował.
Ogólną koncepcję bitwy nazwanej później „cudem nad Wisłą’’ opracował Józef Piłsudski. Operacja składała się z trzech skoordynowanych, choć oddzielonych faz: obrony na linii Wieprza, Wkry i Narwi – co stanowiło rodzaj działań wstępnych; rozstrzygającej ofensywy znad Wieprza oraz wyparcia Armii Czerwonej za Narew, pościgu, osaczenia i rozbicia armii Tuchaczewskiego. 

Plakaty nawołujące  do udziału w bitwie.

J. Piłsudski w czasie Bitwy Warszawskiej

Bitwa Warszawska rozpoczęła się 13 sierpnia walką o przedpole stolicy. Należy pamiętać o roli jaką odegrał w bitwie generał Władysław Sikorski. 14 sierpnia 1920 roku działania zaczepne na linii Wkry podjęła 5. Armia gen. Władysława Sikorskiego, mająca przeciw sobie siły sowieckiej IV i XV armii. 5 Armia dobrze i sprawnie dowodzona odniosła wiele sukcesów w bitwie nad Wkrą. 

gen. Władysław Sikorski ze sztabem 5 Armii podczas bitwy warszawskiej (z lewej strony)

16 sierpnia 1920 roku J. Piłsudski rozpoczął  natarcie znad Wieprza (słynne kontruderzenie znad Wieprza).
Nagłe i zdecydowane uderzenie było zupełnym zaskoczeniem dla Rosjan, którzy mimo wszystko nie do końca pojmowali grozę zaistniałej sytuacji. Armia polska przechodziła do następnej fazy, okrążenia i zniszczenia sowieckich armii.

Bitwa na przedpolach Warszawy była operacją krótką, której efektem było rozbicie wojsk Tuchaczewskiego, atakujących stolicę Polski. Wojska bolszewickie zostały pokonane, jednak Północny Front rosyjski nie został do końca rozbity.

Bolszewicy mimo klęski pod Warszawą, byli jeszcze groźni i należało się z nimi liczyć. Jeszcze Siemion Budionny dowodzący 1. Armią Konną pod koniec sierpnia wdarł się na Zamojszczyznę próbując przyjść z odsieczą wojskom Tuchaczewskiego. W dniu 31 sierpnia 1920 roku pod Komarowem doszło do największej bitwy kawaleryjskiej. Pomimo posiadanej przewagi, 1. Armia Konna została zmuszona do odwrotu.

Jerzy Kossak „Bitwa pod Komarowem’’

Zwycięstwo pozwoliło w perspektywie kilku miesięcy na podpisanie korzystnego dla strony polskiej zawieszenia broni, a następnie formalnego zakończenia wojny w postaci traktatu ryskiego z 18 marca 1921 r.

Jerzy Kossak „Cud nad Wisłą’’

Zwycięstwo nad Rosją Sowiecką, niezależnie od korzyści politycznych i terytorialnych, miało dla Polski ogromne znaczenie moralne. Było to pierwsze od zmierzchu I Rzeczypospolitej wielkie zwycięstwo odniesione samodzielnie przez Wojsko Polsko nad siłami zbrojnymi potężnego do niedawna zaborcy, który krwawo stłumił trzy powstania narodowe. Umożliwiło ono II Rzeczypospolitej prowadzenie samodzielnej polityki wewnętrznej i zagranicznej niezależnej od interesów obcych mocarstw.
Bitwa Warszawska wniosła również cenne doświadczenia do planowania i prowadzenia wielkich bitew. Zwycięstwo w tej wojnie zależało nie tylko od przewagi liczebnej i materiałowej, ale od umiejętnie stosowanej sztuki wojennej, a w szczególności od śmiałych manewrów na skrzydła i tyły przeciwnika.

Na pamiątkę zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej, 15 sierpnia obchodzimy Święto Wojska Polskiego.

UJ.